Ροζ σημαία και θιγμένη εθνική υπερηφάνεια
Η σημαία αυτή φιλοξενούνταν στο ελληνικό Γενικό Προξενείο στη Νέα Υόρκη, στα πλαίσια της έκθεσης της Γεωργίας Λαλέ αναφορικά με το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας και των γυναικοκτονιών. Ωστόσο θεωρήθηκε ορθότερο να μην αξιοποιηθεί το εθνικό σύμβολο ως φορέας ενός πρόσθετου μηνύματος όπως αυτό της αντίστασης κατά της γυναικείας κακοποίησης και εξουδετέρωσης.
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι σημαίες αποτελούν συχνά πηγή έμπνευσης πολλών καλλιτεχνών/καλλιτέχνιδων. Κανένας νόμος δεν το απαγορεύει, έχουμε δει δεκάδες τέτοια έργα τέχνης. Ωστόσο, οι περιπτώσεις που απαγορεύεται να χρησιμοποιείται ένα εθνικό σύμβολο είναι όταν αυτό γίνεται με ρατσιστικά κίνητρα ή με σκοπό την υποκίνηση μίσους ή βίας.
Σημαία που σχεδιάστηκε από την “Beetrootdesign” την περίοδο που η τραγωδία στα Τέμπη βύθιζε όλη την Ελλάδα στο πένθος.
Σημαία που σχεδιάστηκε από τον Διονυσόπουλο (υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου). Ο δημιουργός έθετε υπό αμφισβήτηση την καταναλωτική αφθονία.
Σημαία που σχεδιάστηκε από τον David Hammons. Απεικονίζεται η σημαία της Αμερικής με τα χρώματα της αφρικανικής σημαίας.
Σημαία που σχεδιάστηκε από τον Banksy. Σύμβολο της παιδικής εκμετάλλευσης και δουλείας.
Σημαία που σχεδιάστηκε από την Liberation. Τη θέση των αστεριών έχουν πάρει κρεμάστρες, ενώ οι κόκκινες λωρίδες έχουν στις άκρες τους γυναίκες που αιμορραγούν, αποτυπώνοντας τους κινδύνους που επιφυλάσσει η απαγόρευση των αμβλώσεων για την υγεία τους.
Όπως δήλωσε η δημιουργός της ροζ σημαίας “Δεν πρέπει ποτέ να σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε για το ανθρώπινο δικαίωμα στην ελευθερία και στη ζωή. Τα θύματα των γυναικοκτονιών και ενδοοικογενειακής βίας είναι ηρωίδες της Ελλάδας και κάθε έθνους. (…) Το έργο “Neighborhood Guilt” έχει 22 σπίτια. Το καθένα για κάθε θύμα γυναικοκτονίας στην Ελλάδα το 2022. Κάθε σπίτι έχει σημειώσεις με τα ονόματα, την ηλικία, την τοποθεσία τους και την ημερομηνία θανάτου.
Η άκριτη-αναπόδεικτη επίθεση και ο “νιχιλισμός” ενός έργου, έχοντας άγνοια του περιεχομένου και του μηνύματός του είναι για ακόμη μία φορά απογοητευτικά. Αν οι άνθρωποι, των οποίων θίχτηκε η εθνική υπερηφάνεια με αυτό το έργο, αγωνίζονταν με την ίδια θαλερότητα και το ίδιο πάθος ενάντια στις γυναικοκτονίες, ίσως θα μπορούσαμε και εμείς να γυρίζουμε ασφαλείς στα σπίτια μας το βράδυ, χωρίς να φοβόμαστε. Θεωρώ όμως ότι το βασικό πρόβλημα δεν είναι η αλλοίωση του εθνικού μας συμβόλου αλλά το μήνυμα που προβάλει.
*“Την περίοδο της χούντας, στα Καπετανιανά, ο δάσκαλος ζωγράφισε στους χωριανούς τη σημαία για να τη φτιάξουν οι κάτοικοι και να την υψώνουν, όπως ήταν διαταγή, στις εθνικές εορτές. Έκαναν λοιπόν οι νοικοκεράδες του χωριού, τα καλύτερά τους. Μέχρι που η προσπάθεια αυτή και τα αποτελέσματά της, έφτασαν στα αυτιά της χούντας, που επέδραμε στα ξεχασμένα μέχρι τότε Καπετανιανά, για να βρει τους εσωτερικούς εχθρούς, τους υπονομευτές της τάξης, εκείνους που χλεύαζαν τα ιερά και τα όσια.”
Αυτές οι σημαίες δεν ήταν γαλανόλευκες, δεν είχαν το παραδοσιακό σχήμα. Συμβόλιζαν όμως των αγώνα ενός λαού και τον σεβασμό προς τους προγόνους τους. Ό,τι θεωρούσε η Χούντα αντιστασιακό και δήλωνε ότι υπονόμευε την τάξη, σήμερα χαρακτηρίζεται ως κουρέλι. Άνθρωποι που δυστυχώς συνεχίζουν να έχουν δημόσιο λόγο με βαρύτητα, ικανό να επηρεάσει πολιτικές αποφάσεις, αφήνονται ελεύθεροι να δημιουργήσουν ακόμη και υποσυνείδητα ένα απολυταρχικό τρομοκρατικό καθεστώς. Αυτόν τον προβληματισμό για την Ελλαδα -και το μάλλον ζοφερό της μέλλον- εξέφρασε επιτυχώς ένας λογαριασμός στο Instagram (_the_dandy_) που ασχολείται με την τέχνη και την ιστορία της : «…επειδή η αισθητική δεν έχει παρόν εδώ στην Ελλάδα, επειδή στην Ελλάδα παρόν είναι το παρελθόν, επειδή τούτο το παρελθόν δεν έχει μέλλον, επειδή το μέλλον γενικώς είναι αόριστον παντού στον κόσμο πλην της Ελλάδος όπου είναι οριστικόν καθότι θανατερόν, επειδή η τέχνη είναι μια παρηγοριά κι ένα καταφύγιο απ’τη μιζέρια και την αθλιότητα, επειδή η μιζέρια και η αθλιότητα περίσσεψαν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, επειδή η πολιτική στερείται αισθητικής διότι στερείται ηθικής,[…]για όλα αυτά τα επειδή και για πολλά άλλα η ενασχόληση με την τέχνη στην Ελλάδα καθίσταται πρόβλημα επείγον»
Το παρήγορο σε αυτή την ιστορία είναι η συμπαράσταση που έλαβε η καλλιτέχνιδα, καθώς και η ελπίδα για κάτι καλύτερο. Ίσως η ελπίδα για ένα μέλλον το οποίο δεν περιορίζει την καλλιτεχνική έκφραση, το οποίο λέει ναι στο καινούριο και το διαφορετικό, το οποίο έχει τους ορίζοντες του ανοιχτούς. Που ξέρουμε, μπορεί κάποια στιγμή να καταλάβουμε ότι η ιστορία της χώρας μας κάθε λεπτό που περνάει μεγαλώνει, αλλάζει. Δεν είναι κάτι ξύλινο που σταμάτησε τη μέρα που γίναμε ένα ανεξάρτητο κράτος. Δεν ξεχνά τους ήρωες και τις ηρωίδες που προσέφεραν την ανεξαρτησία, συνεχίζει όμως να βρίσκει νέους και νέες που αγωνίζονται για ειρήνη, συμπερίληψη ή απλά για αγάπη. Η Ιστορία (όπως οφείλει) ρέει, μεταβάλλεται και παρασέρνει στο πέρασμά της και την Ελένη και τη Μυρτώ και τη Γαρυφαλλιά και άλλες τόσες που έφυγαν αθέατες. Εμένα αυτή είναι η σημαία της πατρίδας μου.
*Γεώργιος Σταματάκης | Γράμμα από τα Καπετανιανά | περιοδικό “Κρητικό Πανόραμα”, τεύχος 24